သိမွတ္ဖြယ္ရာ ကရင္ယဥ္ေက်းမွဳအျဖာျဖာ အပိုင္း (၁)

´ယဥ္ေက်းမွဳ` ဟုဆုိလုိက္လွ်င္ အလြန္တရာက်ယ္ေျပာနက္နဲေသာ အဓိပၸါယ္မ်ားစြာႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနေသာစကားစုတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ေတြ႔ျမင္လုိက္ၾကေပသည္။ကမၻာေပၚရွိ ႏုိင္ငံတုိင္း၊ လူမ်ဳိးတုိင္းတြင္ ကိုယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမွဳမ်ား ရွိၾကသကဲ့သို႔ အဓိပၸါယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးလည္း ဖြင့္ဆုိၾကေပသည္။

´ယဥ္ေက်းမွဳ` ဟူသည္ ကိုယ္ႏွဳတ္၊ႏွလံုး သံုးပါးျဖင့္ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ သြားလာေနထုိင္ ေျပာဆုိဆက္ဆံျခင္း ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ယဥ္းေက်းမွဳ ဟူသည္ အတိတ္ကာလအေမြအႏွစ္မ်ား၏ အထိန္းအကြပ္၊ အနာဂတ္အင္အားသစ္တစ္ရပ္အတြက္ အေျခခံျခင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳ ဟူသည္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ေစာင့္ေရွာက္ရမည့္လုပ္ငန္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳ ဟူသည္ ရုပ္ႏွင့္နာမ္ ပူးေပါင္းဆက္ႏြယ္ျပီး တစ္ဦးကို တစ္ဦး မွီတြယ္ျပဳေနၾကသည္။ မိမိ၏ ရွဳေထာင့္ အသီးသီးမွေန၍ ေခတ္အဆက္ဆက္ တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။

`ဘာသာစာေပအႏုပညာသည္ ယဥ္ေက်းမွဳ၏ အဓိကေရေသာက္ျမစ္´ ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ယဥ္ေက်းမွဳဟူသည္ ရွဳသာျမင္သာေသာ ဓေလ့ထံုးစံ အျပဳအမူမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ တြန္းအားေပးေသာ အေျခအေန အေလ့အထျဖစ္ျပီး ၄င္းအျပဳအမူကို ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ တြန္းအားေပးျခင္းသည္ ယဥ္းေက်းမွဳျဖစ္သည္။ ယဥ္ေက်းမွဳသည္ လူ႔ေဘာင္ေလာက၏ အဓိကခ်ည္တုိင္ၾကီး ျဖစ္သည္ဟု ခံယူသူလည္း ခံယူၾကသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ ယဥ္ေက်းမွဳသည္ လူတိုိ႔အတြက္ အထူးလုိအပ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားပါသည္။

လူမ်ိဳးစု (၁၃၅) မ်ိဳးႏွင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ကိုယ္ပိုင္ယဥ္ေက်းမွဳ အသီးသီးရွိၾကသည္။ မည္သည့္ဘာသာမဆုိ ေကာင္းေသာျပဳမူေနထုိင္ေျပာဆုိျခင္းကိုပင္ အားေပးၾကသည္။
ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ယဥ္ေက်းမွဳကိုၾကည့္လွ်င္ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မွဳအစဥ္ျဖင့္ ဗုဒၶဘာသာ၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၊ နတ္စားေသာ အယူ၀ါဒကို ယံုၾကည္ကုိးကြယ္သူ စသည္ျဖင့္ ကြဲျပားျခားနားမွဳ ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ယဥ္ေက်းမွဳ က႑ကို ခဲြျခားၾကည့္လွ်င္….

(၁)ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မွဳ၊
(၂)စာေပႏွင့္ စကားအုပ္စုမ်ား၊
(၃)ရုိးရာဓေလ့ထံုးစံမ်ား၊
(၄)ထင္ရွားေသာ ရုိးရာပြဲေတာ္မ်ား၊
(၅)မ်ိဳးႏြယ္စုအလိုက္ ၀တ္စားဆင္ယင္မွဳ၊
(၆)လကၤာသီခ်င္းမ်ား၊
(၇)တူရိယာမ်ား၊
(၈)ေရွးေဟာင္း အေမြအႏွစ္မ်ား ထိန္းသိမ္းျခင္း၊
(၉)ရုိးရာယဥ္ေက်းမွဳအကမ်ား ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ဟူ၍ ခြဲျခားႏုိင္ပါသည္။

တုိင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားသည္ မိမိလူမ်ိဳးအမည္ေဖာ္ျပခ်က္(၉) ခ်က္ သိရွိနားလည္ရံုမက လက္ခံက်င့္သံုးျပီး တုိးတက္ေအာင္လည္း ၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရမည္ျဖစ္သည္။ တျခားယဥ္ေက်းမွဳဓေလ့မ်ားကိုလည္း စူးစမ္းေလ့လာသိရွိနားလည္ျပီး ေကာင္းႏုိးရာရာ လက္ခံအတုယူရမည္ျဖစ္သည္။
သိမွတ္ဖြယ္မ်ားအေနျဖင့္ ကရင္လူမ်ိဳးတုိ႔၏ ယဥ္ေက်းမွဳက႑ကို အပိုင္းခြဲ၍ တင္ျပလုိပါသည္။

(၁) ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မွဳ၊
(၂) ၀ိညာဥ္လိပ္ျပာႏွင့္ ေတာေစာင့္ေတာင္ေစာင့္နတ္မ်ားအား ယံုၾကည္ျခင္း၊
၀ိညာဥ္လိပ္ျပာကို ပိုးကရင္ဘာသာျဖင့္ ´အ၀ီးအလာ`၊ စေကာကရင္ဘာသာျဖင့္ ´ကလာ`၊
ဘြဲကရင္ဘာသာျဖင့္ `ကလယ္´ ဟုေခၚပါသည္။ လိပ္ျပာေခၚျခင္း၊ လိပ္ျပာႏွင္ျခင္းတုိ႔ကို ကရင္လူမ်ဳိးအမ်ားစုမွာ ယေန႔တုိင္ ယံုၾကည္ေနဆဲ ျဖစ္သည္။စေကာကရင္အခ်ိဳ႕ စၾကာ၀ဠာအားလံုးကို ဖန္ဆင္းေသာ `ယြာ` အား ကိုးကြယ္ၾကသည္။ နတ္ကို အခ်ိဳ႕က တန္ခုိးရွင္အေနျဖင့္ ယံုၾကည္ၾကသည္။ ယံုၾကည္မွဳအရ (တန္ခုိးရွင္) ကို ပထမတန္းစားနတ္အျဖစ္ ကိုးကြယ္ၾကသည္။

ပထမတန္းစားနတ္မ်ားမွာ…

(၁) မူဟား၊ (၂) ထီးကဆာေကာ္ကဆာ၊ (၃) မူေကာ္လီ(မာန္နတ္)၊ (၄) ဖီးဘီးေယာ္၊ (၅) ခူးေသ (၆) ကာကြယ္
ဟူ၍ ယံုၾကည္ရာကိုလုိက္ျပီး ပသမွဳျပဳၾကသည္။

ဒုတိယနတ္သရဲမ်ားမွာ…..

(၁) တရဲ႕တခါ၊
(၂) တာမူဟား၊
(၃) တာကယာ ျဖစ္ျပီး ၀ဋ္မက်ြတ္ေသာ နတ္မ်ားျဖစ္သည္။

တတိယနတ္မ်ားမွာ…..

(၁) ေမာ္ယာ၊
(၂) ပသို၊
(၃) ေလာ္၊
(၄) ဘားနား၊
(၅) ေဒၚတကား နတ္မ်ားျဖစ္ျပီး ေကာင္းက်ိဳးႏွင့္ ဆုိးက်ိဳးမ်ားကို ေပးတတ္ေသာနတ္မ်ားျဖစ္သည္။
ကရင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကယားျပည္နယ္ နယ္စပ္ရွိ ဂဲခုိႏွင့္ ပေဒါင္ (ကယန္း) မ်ားတြင္လည္း ေအာက္ပါနတ္မ်ား ပူေဇာ္ပသမွဳျပဳၾကသည္။
(၁) က၊
(၂) လူ၊
(၃) ကန္၊
(၄) ေမာ္ခီး၊
(၅) တရာနာ၊
(၆) တကာေဒး၊
(၇) တဒြန္ဟိန္ေခါင္၊
(၈) တနဲေနာခု၊
(၉) တာ နတ္မ်ားတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။စပါး ရိတ္သိမ္းခ်ိန္တြင္ ပူေဇာ္ပသျခင္းကို ျပဳၾကသည္း။စပါး အထြက္တုိးျခင္း၊ လာဘ္လာဘရႊင္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကသည္။

ဒူေ၀ရုိးရာနတ္

ဒူေ၀ကို ရုိးရာနတ္အျဖစ္ ယခင္က သတ္မွတ္ပူေဇာ္ၾကသည္။ ဇြဲကပင္ေတာင္ေျခရွိ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ား ရွင္ျပဳသည့္အခါ၊ ခရီးေ၀းထြက္သည့္အခါ၊ မဂၤလာေဆာင္သည့္အခါ ဒူေ၀ေစတီသို႔ သြားေရာက္၍ ကန္ေတာ့ၾကသည္။ဒူေ၀ေစတီတြင္ နတ္ဆရာၾကီးသည္ ရုိးရာဓေလ့ႏွင့္အညီ ဆုေတာင္းေမတၱာပို႔ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေပးၾကသည္။
အမွန္စင္စစ္အားျဖင့္ `ဒူေ၀´ နတ္သည္ နတ္မဟုတ္ပါ။ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ပုိးကရင္အခ်ိဳ႕က ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မွဳတစ္ရပ္သာ ျဖစ္သည္။ ဒူေ၀ေစတီသည္ မဂၤလာေဆာင္ၾကမည့္ သတုိ႔သား၊ သတုိ႔သမီးမ်ား၏ သစၥာျပဳရာ၊ တုိင္တည္ရာသစၥာတုိင္ ဒူေ၀ေစတီေတာ္သာျဖစ္သည္။ နတ္ဆရာၾကီးဆုိသည္မွာလည္း တစ္နည္းအားျဖင့္ ဘိသိက္ဆရာနွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ျဖစ္သည္။

မဂၤလာေမာင္ႏွံအား ဆံုးမၾသ၀ါဒစကား၊ ခ်ီးျမင့္ေပးျပီး စီးပြါးေရး၊ က်န္းမာေရး၊ လူမွဳေရး၊ လုပ္ငန္းအေထြေထြ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ နည္းလမ္းညြန္ျပေပးျခင္းသာ ျဖစ္သည္။ အခ်ိဳ႕မွာ ရုိးရာနတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ယံုၾကည္ဆဲ ျဖစ္သည္။တခ်ိဳ႕ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ပုိးကရင္မ်ားသည္ ပန္းနတ္ကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ တန္ခူးလႏွင့္ သီတင္းကြ်တ္လတြင္ ပန္းနတ္ ကန္ေတာ့ျခင္း၊ နတ္စားျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ဘားအံျမိဳ႕နယ္ႏွင့္ လွဳိင္းဘြဲ႔ျမိဳ႕နယ္ရွိ ေက်းရြာအခ်ိဳ႕တြင္ ပန္းနတ္ကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ ဥေဒါင္းေက်းရြာ၊ ၀ဲကရင္ေက်းရြာ၊ ဒြန္သေရာင္ရြာမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ကိုးကြယ္ၾကသည္။

ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါဦးမယ္…။
ေစာေအာင္သိန္း