အာဏာရွင္စနစ္

မူရင္း လက္တင္ဘာသာစကား Dictator မွ ဆင္းသက္သည္။ ေျပာသည့္အတုိင္း လုိက္လုပ္ေစျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ထြက္သည္။ ႏုိင္ငံေရး အဓိပၸါယ္မွာကား အုပ္ခ်ဳပ္ခံရေသာ လူတန္းစားမ်ား၏ သေဘာတူညီမႈရယူေနရန္မလုိပဲ လူတဦးက၊ သုိ႔မဟုတ္ လူတစုက မိမိတုိ႔စိတ္ၾကဳိက္ေဆာင္ရြက္ရန္ အုပ္ခ်ဳပ္သြားျခင္းကုိ ေခၚသည္။ ထုိ႔ျပင္ အာဏာရွင္စနစ္ဆုိသည္မွာ လူပုဂၢဳိလ္တဦးတေယာက္တည္း၌ လုံး၀ျပည့္စုံေသာ ႏုိင္ငံေရးအဏာရွိသည့္ အစုိးရပုံစံကုိ ဆုိလုိသည္။ ေရာမ ရီပတ္ဗလီကင္ေခတ္ကတည္းက အာဏာရွင္စနစ္ဟူေသာ ေ၀ါဟာရ ရွိေနခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ထုိေခတ္ကမူ အဓိပၸါယ္တမ်ဳိးေဆာင္၏။ ဥပမာ - အေရးေပၚကာလတခု၌ ေရာမအထက္လႊတ္ေတာ္(ဆီးနိတ္)က ထုိအေရးအေပၚအေျခအေနကုိ ကြပ္ကဲအုပ္ခ်ဳပ္သြားရန္အတြက္ “အရပ္ရပ္အာဏာပုိင္ အာဏာရွင္တဦး”ကုိ ခုႏွစ္ႏွစ္သက္တမ္းအတြက္ အာဏာကုန္အပ္ႏွင္းျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေစျခင္း ျဖစ္၏။ ခုႏွစ္ႏွစ္သက္တမ္းျပည့္ ေဆာင္ရြက္ေပးျပီးသြားခ်ိန္၌ ထုိပုဂၢဳိလ္သည္ အာဏာရွင္အျဖစ္မွ အျငိမ္းစားယူရျပီး အေျခခံဥပေဒအရ တင္ေျမွာက္ခံရေသာ အစုိးရလက္သုိ႔ အာဏာလႊဲေျပာင္းေပးရ၏။ ေရွးပေ၀သဏီက ပုံစုံမ်ဳိးစုံျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းထားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ယာယီအာဏာရွင္တဦးအား အေရးေပၚကိစၥတုိ႔တြင္ မၾကာခဏ ခန္႔အပ္ေလ့ရွိသည္။

စစ္မႈေရးရာအက်ပ္အတည္းကာလ (ဤေ၀ါဟာရအား ဤကဲ့သုိ႔က်င့္သုံးမႈမွ စင္စစ္ ေပါက္ဖြားသည္)ကာလအတြင္း အာဏာရွင္မ်ားကုိ ေရာမျပည္ေထာင္စု၌ ခန္႔အပ္ခဲ့သည္။ ထုိ႔ျပင္ ေရွးေခတ္ ဂရိႏုိင္ငံေတာ္မ်ားသည္ တခါတရံ လူပုဂၢဳိလ္တဦးတေယာက္တုိ႔ကုိ အေရးၾကီးဆုံး ဥပေဒျပဳအာဏာမ်ား ေပးအပ္ေလ့ရွိခဲ့သည္။ ဥပမာျပရေသာ္ ဘီစီ ၅၉၄-၉၃ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံေတာ္စည္းလုံးညီညြတ္မႈကုိ ျခမ္းေျခာက္ျခင္းခံရေသာအခါ “ဆုိးလြန္”Solon အား တင္ေျမွာက္ခဲ့သည္။ ယေန႔ မ်က္ေမ်ာက္ေခတ္ အာဏာရွင္မ်ားမွာ လူပုဂၢဳိလ္တဦး၊ သို႔မဟုတ္ အုပ္စု အဖြဲ႔အစည္း လူတန္းစားတရပ္ စသည္ျဖင့္ တခုခု ျဖစ္ႏုိင္၏။ ႏုိင္ငံေရးပါတီ၊ သုိ႔မဟုတ္ တပ္မေတာ္ သုိ႔မဟုတ္ အရင္းမဲ့လူတန္းစား စသည္ျဖင့္ တခုခုက အာဏာရွင္စနစ္ က်င့္သုံးအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းကုိ ဆုိလုိသည္။

ယခု မ်က္ေမ်ာက္ေခတ္ ကမၻာၾကီးမ်ား၌ မ်ားျပားလွေသာအာဏာရွင္တုိ႔သည္ လူထုလႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္မ်ားအျဖစ္ျဖင့္ အာဏာရရွိလာၾကသည္။ ထုိ႔ေနာက္တြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ လႈပ္ရွားမႈမ်ားကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္းမွေသာ္လည္းေကာင္း၊ အာဏာကုိ လက္၀ါးၾကီးအုပ္ရရွိထားေသာ ႏုိင္ငံပါတီအဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွတဆင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အုပ္စုိးၾကသည္။ အာဏာရွင္မ်ားသည္ စစ္အာဏာသိမ္မႈ Cou d’etat ျဖစ္ပြားျပီးတက္လာသည့္ စစ္အုပ္စု Junta အတြင္းမွ စဥ္ဆက္မပ်က္ ေပၚထြက္ေလ့ရွိသည္။ ကုိယ္တုိင္ထင္ေပၚမႈေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ အဖြဲ႔အစည္းေပၚတြင္ အႏုိင္အထက္ျပဴမႈ ထိန္းခ်ဳပ္ထားျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ အာဏာရယူ၍ ကုိယ္ပုိင္တန္ခုိးအာဏာတည္ေဆာက္ထားေသာ အာဏာရွင္သတ္မွတ္ခ်က္ႏွင့္ အာဏာရအုပ္စုအတြင္းရွိ ပုဂၢဳိလ္မ်ားအၾကား အၾကီးအကဲေနရာယူထားေသာ အာဏာရွင္သတ္မွတ္ခ်က္အၾကား အေရးၾကီးသည့္ခြဲျခားမႈ ျပဳသင့္ေပသည္။

ရံဖန္ရံခါ ဤေ၀ါဟာရကုိ ဒီမုိကေရစီစနစ္တခု၏ ဥပေဒဆုိင္ရာ ကန္႔သတ္မႈေဘာင္အတြင္း လႈရွားေဆာင္ရြက္လင့္ကစား တန္ခုိးအာဏာ လြန္ကဲစြာရရွိထားသူမ်ားကုိ ႏွိမ္ခ်ေျပာဆုိရာ၌လည္း သုံးေလ့ရွိသည္။ ဟစ္တလာ Hitler မူဆုိလီနီ Mussoliniႏွင့္ စတာလင္ Stalinတုိ႔သည္ အာဏာရွင္အဆင့္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ္ျငားလည္း ဆုိဗီယက္ယူနီယံတြင္ မၾကာေသးမီက ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့သူမ်ားသည္ အာဏာရွင္မ်ား ျဖစ္ေကာင္းမွ ျဖစ္ၾကေပမည္။ ၎တုိ႔အထြတ္အထိပ္သုိ႔ ေရာက္ရွိသည့္အေၾကာင္းအရာမွာ ၎တုိ႔ရရွိထားေသာ ပါတီတြင္း အထြတ္အထိပ္ ရာထူးအဆင့္အတန္းေပၚတြင္ မွီတည္ျပီး က်န္ပါတီဦးေဆာင္အဖြဲ႔၀င္မ်ား Poliburoႏွင့္ အဆင့္ဆင့္ေသာ ပါတီရာထူးမ်ားအတြက္ ယွဥ္ျပဳိင္ခဲ့ၾကရ၍ျဖစ္သည္။ အျခားေသာ ေခတ္ေသစ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအနက္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီးဖလင္ကုိ Francoသည္ မိမိ၏ၾကဳိးစားမႈျဖင့္ ကြယ္လြန္သည့္အခ်ိန္တုိင္ေအာင္ တန္ခုိးအာဏာၾကီးထြားခဲ့ေသာေခါင္းေဆာင္ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးဒီေဂါလ္ De Gaulle မူကား ေရာမေခတ္ပုံစံကဲ့သုိ႔ အက်ပ္အတည္းကာလတြင္ အမ်ားႏွစ္ျခဳိက္တင္ေျမွာက္ေသာအာဏာရွင္တဦးနီးပါး ျဖစ္ခဲ့သည္။