ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးေကာ္မတီ

၁၉၆၀ – ခုႏွစ္ ကရင္ျပည္နယ္ ဖါးအံျမဳိ ့တြင္ က်င္းပေသာ ကရင္ယဥ္ေက်းမွဳညီလာခံကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ ဆရာၾကီးေစာေပါ(လ္)ေဖါကုိ က်ေနာ္ ပထမဆုံးျမင္ဖူးသည္။ ထုိစည္က ဆရာၾကီးသည္ ကရင္ျပည္နယ္ သံေတာင္ျမဳိ ့၏ လူမ်ဳိးစုလႊတ္ေတာ္ (အထက္လႊတ္ေတာ္)အမတ္ျဖစ္သည္။ ယင္း ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးညီလာခံတြင္ ယဥ္ေက်းမွဳႏွင့္ပတ္သက္၍ ဦးေဆာင္ထိန္းသိမ္းေဆြးေႏြးသူႏွစ္ဦးမွာ ထုိစဥ္က ဦးေစာလုံ(၀န္ၾကီး)ႏွင့္ ဆရာၾကီးေစာေပါ(လ္)ေဖါ ပင္ျဖစ္သည္။ ဦးေစာလုံက ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေရးရာအျဖာျဖာကုိ တင္ျပရာတြင္ တျပည္နယ္စလုံးလႊမ္းျခဳံတင္ျပ၍ ဆရာၾကီးေစာေပါ(လ္)ေဖါက သံေတာင္နယ္ကုိ အေျခစုိက္ကာ အႏုစိတ္တင္ျပျပီး ဦးေစာလုံႏွင့္ ေစာေပါ(လ္)ေဖါတုိ ့ႏွစ္ဦးစလုံး သံေတာင္ဇာတိသားမ်ားလည္းျဖစ္ၾကေပသည္။

ေတာင္ငူႏွင့္သံေတာင္ ဆက္စပ္သည့္ေဒသကုိ ေရွးေခတ္သာသနာျပဳဆရာမ်ားက ကရင္ႏွလုံးသားတည္ရာ ဗဟုိေဒသ (Karen ‘ s Heart of Land) အျဖစ္ တင္စားကာ ေခၚဆုိခဲ့ၾက၏။ ကရင့္ဒ႑ာရီပုံျပအရ ကရင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ “ေသာသီ”အမည္ရွိေသာ ေတာင္ေပၚက ဆင္းသက္လာခဲ့ၾက၏။ ယင္း “ေသာသီ”ေတာင္သည္ သံေတာင္နယ္အတြင္း၌ ရွိေလသည္။ ျဗိတိသွ်ေခတ္ (၁၉၁၁) ခုႏွစ္ ႏွင့္ (၁၉၃၀)ခုႏွစ္ ေကာက္ယူေသာသန္းေခါင္စာရင္းမ်ားအရ ကရင္လူမ်ဳိးအုပ္စုခြဲတစ္ဒါဇင္ေက်ာ္ကုိ ေဖာ္ျပရာတြင္ ေတာင္ငူႏွင့္သံေတာင္နယ္အတြင္းရွိ ကရင္လူမ်ဳိးအုပ္စုခြဲကုိပင္ ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္၏။ အျခားေဒသမ်ားတြင္ အဓိကျဖစ္ေသာ စေကာႏွင့္ပုိးကရင္မ်ားကုိသာ ျမင္ေတြ ့ႏုိင္ေသာ္လည္း သံေတာင္ႏွင့္ေတာင္ငူေဒသတြင္း၌ ပကူးကရင္၊ ဘြဲကရင္၊ ကဲဘားကရင္၊ ေမာ္ေနဘြားကရင္၊ အစရွိေသာကရင္တုိ ့ ကုိလည္း ျမင္ေတြ ့ႏုိင္ၾက၏။ အထူးသျဖင့္ နမူနာအျဖစ္ အထက္တြင္ေဖာ္ျပေသာ ကရင္အုပ္စုခြဲအားလုံးသည္ အဓိက စေကာႏွင့္ပုိးကရင္အုပ္စုၾကီးႏွစ္ခုကပင္ ဆင္းသက္လာၾကျခင္းျဖစ္၏။ ဤေနရာတြင္ အံ့ၾသဖြယ္ရာေကာင္းသည္မွာ ကရင္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္ ဆရာၾကီးေစာေပါ(လ္)ေဖါသည္ “ကဲဘားကရင္”အမ်ဳိးသားတဦးျဖစ္ျခင္းပင္ျဖစ္ေလသည္။

သုိ ့ျဖစ္၍ ဆရာၾကီးသည္ မည္သည့္ေဒသတြင္မွ် မရွိေသာ ကရင္လူမ်ဳိးအုပ္စုခြဲမ်ား၏ ယဥ္ေက်းမွဳဓေလ့ထုံးစံမ်ားကုိ ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးညီလာခံတြင္ စိတ္၀င္စားဖြယ္ ရႊန္းရႊန္းေ၀ေအာင္ တင္ျပႏုိင္ျခင္းပင္ျဖစ္၏။ ထုိစဥ္က က်င္းပခဲ့ေသာ ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးညီလာခံၾကီး၏အစီအစဥ္မွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္ေလသည္ –

ပထမေန ့ (၈ – ၁၁ – ၁၉၆၀) အစီအစဥ္

(၁) ကရင္ျပည္နယ္အစုိးရအဖြဲ ့ဥကၠဌ၊ ၀န္ၾကီး ေဒါက္တာေစာလွထြန္း၏ သဘာပတိမိန္ ့ခြန္း၊

(၂) ကရင္ျပည္နယ္ျဖစ္ေဖၚလာပုံသမုိင္းအက်ဥ္းခ်ဳပ္ (ကရင္ျပည္နယ္ေကာင္စီ သဘာပတိ ဦးေစာလုံ၊

(၃) ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးညီလာခံျဖစ္ေပၚလာပုံ၊ ကရင့္ေရးရာအက်ဳိးေဆာင္အဖြဲ ့အတြင္းေရးမွဴး မန္းသိန္းဟန္၊

(၄) ကရင္အမ်ဳိးသားသီခ်င္း ဆရာၾကီး ဂြၽန္ဆင္ကံၾကီး၊

(၅) ကရင္အမ်ဳိးသားအလံေတာ္အေၾကာင္း ဆရာၾကီး ေစာဂ်ိန္းတာပ၊ (ပါ၀င္ ေဆြးေႏြးသူမ်ားမွာ ေဒါက္တာစံေအာင္၊ မန္းညြန္ ့ေအာင္၊ မန္းစိန္ေအာင္)

(၆) ကရင္အမ်ဳိးသားမ်ား၏ အႏုသုခုမပညာႏွင့္ ဓေလ့ထုံးစံမ်ားတင္ျပျခင္း ဦးေစာလုံ၊

(က) ပဏာမ ယိမ္းအက၊

(ခ) အ၀တ္အထည္၊ လက္၀တ္ရတနာမ်ား ၀တ္စားဆင္ယင္တင္ျပျခင္း၊

(ဂ) အေဆာင္မ်ား (လက္ဖြဲ ့၊ ပုတီး၊ အင္း)တင္ျပျခင္း၊

(ဃ) လက္နက္၊ သုိင္း၊ ဒုိင္းအက၊ (တလကူသုိင္း၊ တတ္ေစာဒုန္း၊ ေစာမူေနာ္ဒုန္း)

(၇) ေနအိမ္ေဆာက္ျခင္း၊ ဓေလ့ထုံးစံမ်ား၊ (ဆရာၾကီး ေစာေပါ(လ္)ေဖါ)

(က) ေျမယာႏွင့္ ေန ့ေကာင္း ရက္ေကာင္း ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊

(ခ) သစ္၀ါးမ်ား ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊

(ဂ) အိမ္ပုံစံအေနအထားမ်ား ေဒသအလုိက္ေရြးခ်ယ္ျခင္း၊

(ဃ) အိမ္တြင္းအသုံးအေဆာင္ပစၥည္းမ်ား၊

(င) “ဟာရွီ” စုံတြဲအကျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖျခင္း၊

(၈) ရပ္ရြာအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းဓေလ့ (ဦးေစာလုံ)

(က) အစုိးရအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊

(ခ) ဓေလ့ထုံးစံအရ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊

(ဂ) ကမာပါခ်စ္ၾကည္ေရးသီခ်င္းျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖျခင္း၊

(၉) အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္းလုပ္ငန္းမ်ား (ဆရာေစေပါ(လ္)ေဖါ)

(က) ေတာင္ယာ၊ လယ္ယာ၊ ကုိင္း လုပ္ကုိင္ျခင္း၊

(ခ) သား၊ ငါး ရွာေဖြျခင္း၊

(ဂ) ပ်ားဖြတ္၊ ပဒတ္ႏွဳိက္၊ ေပြးလုိက္ျခင္း၊

(ဃ) လယ္ေတာစိန္ယိမ္းျဖင့္ ဧည့္ခံျခင္း၊

(၁၀) ရုိးရာဓေလ့ထုံးစံမ်ား (သရာ ပန္းေျပ၊ ေစာဂ်င္မီေက်ာ္ေအး၊ မန္းသာထူး၊ မန္းစိန္ေမာင္)

(က) လူပ်ဳိလွည့္ျခင္း၊ ထိမ္းျမားမဂၤလာျပဴျခင္း၊

(ခ) မဂၤလာေဆာင္ေတးသံ “ထား”

(ဂ) အေရွာင္ေပးျခင္း၊ လိပ္ျပာေခၚျခင္း၊

(ဃ) ဇြဲကပင္စြန္း၊ လြမ္းေတးသံ၊

(င) အရုိးေကာက္ပြဲေတာ္၊

(စ) တလကူေစာင္း၊ ကမၻာတည္ဦးစ ေတးသံသာ၊

(ဆ) လူမွဳဆက္ဆံေရး၊

(ဇ) တူရိယာငါးပါး နန္း၀င္ခန္း၊



ဒုတိယေန ့(၉ – ၂၂ – ၁၉၆၀) အစီအစဥ္

(၁) ကရင္အမ်ဳိးသားစာေပေရးရာ (ေစာမူဒီခုိင္)

(၂) ကရင္ရာဇ၀င္အေၾကာင္း (ပဒုိ ဦးေစာဘီ)

အဆုိတင္သြင္းျခင္း (ဦးေစာလုံ)

ညီလာခံ ဒုတိယေန ့တြင္ ေစာလုံသည္ အေရးၾကီးေသာအဆုိတရပ္ကုိ တင္သြင္းသည္။ ယင္းအဆုိႏွင့္ပတ္သက္၍ ကန္ ့ကြက္သူမရွိ တညီတညြတ္တည္း ေထာက္ခံသည္။ အဆုိတြင္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ပါ ၀င္သည္။

(၁) ကရင္စာပ တခုတည္းျဖစ္ေရး၊

(၂) ကရင္ရာဇ၀င္တေစာင္ျပဳစုေရး၊

(၃) ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳကုိ ေခတ္ႏွင့္အညီ ေဖာ္ထုတ္ေရး၊

(၄) ေရွ ့ႏွစ္အတြက္ ယဥ္ေက်းမွဳညီလာခံက်င္းပရန္ ေန ့ရက္ႏွင့္ေနရာ ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ေရး၊

(၅) လက္ရွိကရင္အလံကုိ အမ်ဳိးသားအလံေတာ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ေရး၊

(၆) ျပာသုိလဆန္းတရက္ ကရင္အမ်ဳိးသားႏွစ္သစ္ကူးေန ့ကုိ ဆက္လက္အတည္ျပဳေရး၊

(၇) လက္ရွိကရင္အမ်ဳိးသားသီခ်င္းအား အားလုံးလက္ခံႏုိင္ရန္ ညွိႏွဳိင္းေဆာင္ရြက္ေရး၊

(၈) ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳ ထိန္းသိမ္းေဖာ္ထုတ္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ဗဟုိေကာ္မတီတရပ္ ဖြဲ ့စည္းေရး စသည္ျဖင့္ ပါ၀င္သည္၊

ညီလာခံ၏ သေဘာတူဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ေအာက္ပါအဖြဲ ့၀င္ (၂၈)ဦး ပါ၀င္ေသာ ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ေရးဗဟုိေကာ္မတီတရပ္ကုိ ဖြဲ ့စည္းခဲ့သည္၊

ကရင့္ယဥ္ေက်းမွဳေဖာ္ထုတ္ထိန္းသိမ္းေရးေကာ္မတီ

(၁) ၀န္းၾကီး ေဒါက္တာေစာလွထြန္း ဥကၠဌ

(၂) ဗုိလ္ခ်ဳပ္ ေစာၾကာဒုိး (အျငိမ္းစား) ဒုတိယ ဥကၠဌ

(၃) မန္းသိန္းဟန္ (က – ဆ) အတြင္းေရးမွဴး

(၄) ေစာေပါ(လ္)ေဖါ တြဲဘက္ အတြင္းေရးမွဴး(၁)

(၅) မန္းညြန္ ့ေမာင္ (ေမာင္စင္ၾကယ္) ပကဖ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး (၂)

(၆) ေစာျမစိန္ တြဲဘက္အတြင္းေရးမွဴး (၃)

(၇) မန္းစိန္ေမာင္ ဘ႑ာေရးမွဴး၊

(၈) ေစာဂ်င္မီေက်ာ္ေအး စာရင္းစစ္၊

(၉) ေစာမကၠဆီဘုိးသိန္း (က – ဆ ဥကၠဌ) အဖြဲ ့၀င္

(၁၀) ေစာဂႏၶီ (ေအဘီေကအုိ) အဖြဲ ့၀င္

(၁၁) မန္းျမသီး (ေအဘီေကအုိ) အဖြဲ ့၀င္

(၁၂) မန္းစေအး အဖြဲ ့၀င္

(၁၃) မန္းျမဖုန္း အဖြဲ ့၀င္

(၁၄) မန္းဘရင္ အဖြဲ ့၀င္

(၁၅) ပဒုိေစာဘီ အဖြဲ ့၀င္

(၁၆) ဆရာပန္းေျပ အဖြဲ ့၀င္

(၁၇) ဆရာဂြၽန္ဆင္ကံၾကီး အဖြဲ ့၀င္

(၁၈) ေစာမူဒီခုိင္ အဖြဲ ့၀င္

(၁၉) ေစာဂ်ိန္းတာပ အဖြဲ ့၀င္

(၂၀) ဗုိလ္ၾကီးဂြၽန္ အဖြဲ ့၀င္

(၂၁) ေစာေအာင္ထြန္း၀င္း အဖြဲ ့၀င္

(၂၂) ေစာအဲရစ္ဖူးခ်ဳိ အဖြဲ ့၀င္

(၂၃) ေစာသန္းလြင္ (ကရင့္ေရွ ့ေဆာင္ဂ်ာနယ္) အဖြဲ ့၀င္

(၂၄) ဦးေအစုိးျမင့္ (ပါလီမန္အတြင္း၀န္) အဖြဲ ့၀င္

(၂၅) ေနာ္လီလီသိန္း အဖြဲ ့၀င္

(၂၆) ဆရာလွစိန္ အဖြဲ ့၀င္

(၂၇) ဆရာ မန္းသာထြန္း အဖြဲ ့၀င္

(၂၈) ဦးေမာင္ႏု အဖြဲ ့၀င္ တုိ ့ အသီးသီး ပါ၀င္ၾကသည္။

ေမာင္စင္ၾကယ္ ေရး ျမန္မာျပည္ခ်စ္ကရင္အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္မ်ား စာအုပ္မွ